عشایر بافت با تولید سالانه هزار تن کرک مرغوب از نژاد راینی سومین جایگاه جهان در زمینه تولید کرک مرغوب را به خود اختصاص داده اند اما بی توجهی به این تولیدات بومی، سود صنعت کرک را به جیب دلالان سرازیر می کند.

به گزارش مهر، استان پهناور کرمان در جای جای خود مملو از استعداد و سرمایه های ملی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته اند، ثروتهای ملی که در جهان حرف اول را می زنند اما متاسفانه برنامه ریزی مناسبی برای استفاده از این پتانسیلهای اقتصادی که هر یک می تواند پایه های اقتصادی استان و کشور را تثبیت و از اقتصاد تک بعدی نفت جدا کند  اما متاسفانه نه تنها این امر روی نداده است بلکه سود این پتانسیلهای اقتصادی به جیب دلالان و واسطه هایی می رود که چشم به دستان پینه بسته کارگران و مردم زجر کشیده دارد.

اینقدر از پتانسیلهای اقتصادی کرمان کم گفته شده و زمینه های سرمایه گذاری در استان پنهان مانده است که شاید کمتر کسی بداند که با کیفیت ترین کرک جهان در شهرستان بافت تولید می شود و اینکه این شهرستان به لحاظ کمی نیز بعد از چین و مغولستان مقام سوم جهان را در اختیار دارد.

در شهرستان بافت که یکی از سرسبزترین مناطق کشور محسوب می شود هشت ایل و 41 طایفه مختلف زندگی می کنند که طبق آخرین آمار بالغ بر پنج هزار و 880 خانوار را شامل می شود که کار عمده این افراد پرورش دام و به خصوص بز راینی است.

نکته قابل توجه اینکه پشم این بزها به دلیل طولانی بودن الیاف و محکم بودن در جهان بی نظیر است و از پر مشتری ترین کرکها در جهان محسوب می شود بطوریکه اکثر کارخانه های مشهور اروپا مشتری این کرک ها هستند.

از سیاه چادرهای عشایر تا کارخانه های اروپایی

طبق آمار در سال هزار تن کرک در بافت تولید می شود که از این میزات بالغ بر 400 تن کرک نژاد راینی محسوب می شود که اغلب از کارخانه جات مشهور اروپایی سر در می آورد اما اینکه چگونه این کرکهای معروف به دست مشتریان ثروتمند اروپایی و کشورهای خارجی می رسد درست نقطه تلخ داستان زندگی عشایری بافت است که با تلاش و زحمت و در اوج خشکسالی و کمبود علوفه هر چند با افت کمی محصول رو برو هستند اما دست از کار نمی کشند.

به دلیل عدم وجود ساز و کار مناسب در کشور برای صادرات محصول و نبود برند مشخصی از مرغوبترین کرک جهان و مهمتر از همه تعطیلی چند ساله کارخانه کرک بافت این محصول پس از آنکه به نرخ اندک از عشایر بافت خریداری می شود به چند برابر قیمت توسط دلالان به کارخانه های خارجی و داخلی فروخته می شود و همین محصول پس از فراوری ارزشی چندین برابر مبلغی می یابد که عشایر و تولید کنندگان آن دریافت کرده اند و این حکایت ادامه دارد.

تولیدکنندگان چشم به راه حمایت مسئولان

هر چند حرکتهایی از جمله برگزاری جشنواره کرک نژاد راینی در بافت برای معرفی این محصول برگزار شد اما این برنامه ها تداوم نیافت و وعده و وعدیها در خصوص بهبود وضعیت صنعت کرک سازی در بافت در حد حرف باقیمانده است و دامداران همچنان چشم انتظار آینده ای هستند که بدون برنامه ریزی مشخص در پیش است.

محمد سلیمی، فعال بخش تولید کرک و کارشناس دامپروری در گفتگو با مهر در خصوص وضعیت صنعت کرک در بافت به خبرنگار مهر می گوید: شهرستان بافت یکی از قطبهای تولید کرک در کشور محسوب می شود و به دلیل کیفیت بالای این محصول می توان گفت که بافت قلب تولید کرک مرغوب در جهان محسوب می شود.

وی ادامه داد: از سوی دیگر به دلیل سالها فعالیت مردم این شهرستان به خصوص عشایر در ارتفاعات بافت این صنعت به صورت یک فرهنگ و بخشی از زندگی مردم این منطقه شده است.

کرک راینی ذخیره مالی کشور در زمان قاجار

سلیمی افزود: بالا بودن میزان تولید کرک در محصول درمقابل زایعات از یک سو، جلا پذیری کرک بافت، مقاوم بودن کرک راینی در مقابل گذر زمان و همچنین عایق بسیار مناسب در مقابل گرما از مهمترین مزایای کرک است.

وی افزود: در گذشته عشایر از این محصول برای بافت سیاه چادر استفاده می کردند اما رفته رفته کرک بافت جایگاه خود را پیدا کرد بطوریکه در دوران قاجار از این مصول به عنوان ذخیره مالی استفاده می شده است و از ارزشمندترین کالاهای داخلی محسوب می شد.

20 میلیون دلار ارز آوری کرک راینی

سلیمی گفت: هم اکنون نیز کرک بافت که از نژاد بز راینی گرفته می شود ارز آوری سالیانه معادل 20 میلیون دلار دارد که تمام تولیدات در قابل فعالیتهای عشایری انجام می شود و هیچ گونه حمایت و یا ساماندهی تولید در این بخش وجود ندارد.

وی اضافه کرد: هم اکنون دو میلیون راس بز راینی در کشور وجود دارد که تولید کرک آنها در جهان بی نظیر است و بخش عمده آنها در شهرستان بافت پرورش داده می شوند اما خشکسالی و کمبود علوفه طی سالهای اخیر به مشکل اصلی و حل نشدنی عشایر تبدیل شده است.

هزینه تولید محصول افزایش یافته و حمایت کاهش

سلیمی افزود: خشکسالی عملا بر میزان دام و همچنین میزان تولید کرک تاثیر منفی گذاشته است و تا کنون راهکاری برای رفع مشکل کمبود آب ارائه نشده است.

محمد سلاجقه دیگر تولید کننده پشم راینی در این خصوص به مهر می گوید: عملا بسیاری از مراتع خشکیده اند و به همین دلیل مجبور به تغذیه دستی دامها هستیم که بخش قابل توجهی از این تغذیه با استفاده از جو انجام می شود.

وی افزود: اقتصاد دامداری در منطقه به حمایت نیاز دارد در صورتیکه عملا با تخریب مراتع پس از خشکسالی های پیاپی این امر صورت نگرفته است و با افزایش قیمت جو و علوفه و از سوی دیگر دلال بازی در بازار کرک راینی سود کار ما عملا به جیب دلالهایی می رود که در طول عمرشان حتی یک بز راینی هم ندیده اند.

سلاجقه با اشاره به افزایش هزینه تولید کرک و پرورش دام افزود: اگر محصول خود را به دلالان نفروشیم در مقابل متقاضی عمده ای در کشور وجود ندارد زیرا در عرصه صنعت نساجی تنها چند کارخانه محدود وجود دارد که قیمت خردید کرک را در دست خود دارند و دلالان نیز هیچ قاعده ای برای خرید محصول ارائه نمی دهند.

وی یکی دیگر از خطراتی که صنعت تولید کرک راینی در بافت را تهدید می کند خرید و فروش کرک ناخالص توسط برخی افراد سود جو دانست و گفت: این افراد با این کار به جایگاه تولید کرک راینی نیز ضربه می زنند.

مهمترین نیاز کرک بافت برند جهانی است

احمد عزیزی، فعال بخش اقتصادی استان کرمان نیز در گفتگو با مهر اظهارداشت: بدون شک کرک راینی یکی از مرغوبترین محصولات تولید کرک در کشور محسوب می شود اما یک نکته د ر این میان مطرح است که چرا در این خصوص تا کنون اطلاع رسانی مطلوب صورت نگرفته است.

این کارشناس کشاورزی افزود: سالانه هزارن تن محصول خالص در بافت تولید می شود و روانه بازار می شود که خالصترین و ناب ترین کرک ایران محسوب می شود اما عملا برخی از استانهای دیگر به دلیل فعالیتهای تبلیغاتی خود را در این زمینه برتر از نشان می دهند.

عزیزی افزود: نبود یک برند مشخص موجب می شود که این کرکها حتی در مواردی به عنوان تولید سایر استانها فروش بروند و در بازارهای جهانی نیز کسی کرک بافت را به خوبی نمی شناسد و از ان به عنوان کرک بز راینی نام برده می شود.
 
این فعال اقتصادی گفت: از سوی دیگر صنایع بالادستی تولید کرک نیز در استان کرمان وجود ندارد و یا اگر هم به صورت معدود در حال فعالیت هستند با فراز و نشیبهای زیادی مواجه هستند بطوریکه سالها پشت سرهم تعطیل می شوند و در مقاطعی نیز فعالیت خود را از سر می گیرند.

عزیزی افزود: عملا تولید کرک در بافت نیز توسط عشایر صورت می گیرد اما سوال اینجاست که تاکنون برای ساماندهی تولید این محصول عملا چه کاری انجام شده است و اگر کسی می خواهد به این سوال جواب دهد باید با عدد و رقم بگوید که چه اقدامی در راستای فعال سازی این صنعت صورت گرفته است.

وی به وضعیت کارخانه کرک بافت اشاره کرد و گفت: چرا باید سود افزوده کرک بافت که با تلاش عشایر بافت تولید می شود در فلان استان و یا کشورهای خارجی به جیب دیگران برود.
 
وی ادامه داد: چرا تا کنون اقدامی در راستای جذب سرمایه گذار در این زمینه صورت نگرفته است در صورتیکه اگر کارخانه ای با پشتوانه قوی و در کنار آن حمایت مسئولان استان فعالیت می کرد و عشایر نیز با قیمت مناسب مکلف می شدند محصول خود را به این کارخانه بفروشند در نهایت موجب اشتغال در منطقه و رونق اقتصادی می شد.
 
عزیزی با اشاره به فعالیت 80 درصد مردم بافت در بخش دامداری گفت: این یک پتانسیل بسیار مطلوب است که باید در راستای افزایش تولید ملی با حمایت از تولید کنندگان برای ترمیم اقتصاد منطقه از آن استفاده کرد.

....................................
گزارش: اسماء محمودی
عکس: حمید صادقی
منبع: مهر